در دور اول انتخابات ریاست جمهوری ترکیه چه گذشت؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: مردم ترکیه در روز یکشنبه با یک مشارکت معنی دار ۸۸ درصدی، رأی خود را برای برگزیدن سیزدهمین رئیس جمهور و همچنین انتخاب نمایندگان پارلمان، به صندوق ریختند.

رقابت تنگاتنگ و شانه به شانه رجب طیب اردوغان و کمال قلیچداراوغلو، به یکی از حساس‌ترین زورآزمایی‌های سیاسی دهه‌های اخیر ترکیه تبدیل شد. اما نهایتاً هیچکدام از آنان نتوانستند نصف به علاوه یک آرا را به دست آورند و رقابت به دور دوم رفت. ولی در انتخابات پارلمانی، ائتلاف جمهور به رهبری اردوغان و باغچلی، آرای بالایی به دست آورد و ۳۲۴ کرسی از ۶۰۰ کرسی پارلمان، متعلق به ائتلاف تحت امر حزب حاکم است.

احمد ینر رئیس «نهاد عالی انتخابات» ترکیه (YSK) اعلام کرد که ۴۹.۴۹ درصد از آرا به رجب طیب اردوغان تعلق گرفته است، کمال قلیچداراوغلو ۴۴.۷۹ درصد به دست آورده و سینان اوغان نیز توانسته ۵.۲۹ درصد رأی بگیرد.

سخنان ینر نشان داد که برخلاف همه تصورات، مرد شگفتی ساز انتخابات ریاست جمهوری، سینان اوغان سیاستمدار ملی گرای جوان بوده است. چرا که همه تصور می‌کردند که آرای او، نهایتاً به ۲ درصد می‌رسد و تأثیری بر نتایج نهایی نخواهد داشت. اما این پیش بینی غلط از آب درآمد و رأی ۵ و نیم درصدی او باعث شد انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شود. به این ترتیب او حالا دارای یک برگ برنده طلایی و ارزشمند است و به همین دلیل بن علی ییلدرم نخست وزیر سابق ترکیه و از رهبران متنفذ حزب حاکم، نیمه شب در یک تماس تلفنی، به او تبریک گفت. تماس این سیاستمدار معتمد اردوغان با سینان اوغان، نشان داد که حالا حزب عدالت و توسعه به دنبال جذب سینان اوغان است و می‌خواهد در مرحله دوم، با تفاضل آرای هواداران او، قلیچدار اوغلو را شکست دهد.

سینان اوغان دانش آموخته رشته روابط بین الملل که مدت‌ها در جمهوری آذربایجان مشغول فعالیت‌های دانشگاهی و سیاسی بوده، در این دوره از انتخابات، ائتلاف آتا را تشکیل داد. او برخلاف تصور، در جایگاهی ایستاد که عملاً سرنوشت انتخابات در گرو تصمیم نهایی او خواهد بود. خود او در این مورد گفت: «ما در شرایط سختی کار انتخاباتی را انجام دادیم و امروز به نقطه‌ای رسیده ایم که مستقیماً بر نتایج انتخابات ترکیه تأثیر می‌گذارد. من این را موفقیت بزرگی برای خود می دانم».

ساعات پر از هیجان در استانبول و آنکارا

رسانه حاشیه ساز انتخابات ترکیه، خبرگزاری رسمی آناتولی بود. تقریباً همه احزاب مخالف اردوغان و بسیاری تحلیلگران سیاسی، به شیوه اطلاع رسانی این خبرگزاری انتقاد کردند. با توجه به حق انحصاری آناتولی برای انتشار اطلاعات اولیه، تمام رسانه‌ها ناچار بودند آمار و ارقام کسب شده توسط این خبرگزاری را منتشر کنند. اما منتقدین اعلام کردند که برخورد گزینشی و مهندسی اعلام آرا، عملی خطرناک و تحریک کننده است. به همین خاطرف منتقدین دولت، از دیگر مجراهای اطلاعاتی نزدیک به رهبران احزاب، نتایج آرا را منتشر می‌کردند و اختلاف قابل توجه ارقام، همه را شگفت زده کرد. اما نهایتاً، رقم نهایی مورد پذیرش همه احزاب، همان نتیجه‌ای بود که توسط نهاد عالی انتخابات اعلام شد.

رهبران چه گفتند؟

اردوغان که در یک ماه اخیر در اغلب سخنرانی‌های خود، خسته به نظر می‌رسید، دیشب بعد از مدت‌ها، باز هم روحیه بالایی داشت و مفاهیم و عبارات حماسی در لابه لای جملات او جلب توجه می‌کرد. او در سخنرانی نیمه شب خود، خطاب به هواداران ائتلاف جمهور گفت: «ملت، همچنان در کنار ماست. انتخابات ۱۴ مه در تاریخ سیاسی ما اهمیت ویژه ای دارد، هم از نظر ماهیت ائتلاف‌های شکل گرفته و هم از نظر منابع حمایت پنهان و آشکار از ائتلاف مقابل. کسانی که انتخابات امروز را دیدند، بعدها نتایج آنان را برای فرزندان و نوه‌های خود بازگو خواهند کرد».

اردوغان در ادامه افزود: «ما یک حماسه بزرگ را به چشم دیدیم. من از همه اعضای حزب خود به ویژه برادرانم که امروز در اینجا با ما هستند، از همه اعضای ائتلاف جمهور و به ویژه از جوانان می‌خواهم؛ از فردا صبح قرن ترکیه را جشن بگیرند. ما برای ساختن یک ترکیه بزرگ و قدرتمند مبارزه خواهیم کرد».

۶ رهبر حزب تشکیل دهنده ائتلاف ملت، ساعت ۳ نیمه شب، در برابر دوربین‌ها و خبرنگاران بر روی صحنه رفتند و کمال قلیچدرا اوغلو در میان ۵ حامی خود، سخنرانی کرد. او ضمن انتقاد و به کاربردن بیانات کنایی درباره اردوغان گفت: «از همه رای دهندگانی که رأی خود را به صندوق انداختند و نرخ مشارکت نزدیک به ۹۰ درصد را ثبت کردند، تشکر می‌کنم. اردوغان با همه تهمت‌ها و توهین پراکنی هایش به نتیجه‌ای که انتظار داشت نرسید. انتخابات را در خیابان می‌برند و نه در بالکن! ما قطعاً در این انتخابات در دور دوم پیروز خواهیم شد».

آزمونی برای وزاری اردوغان

در این دوره از انتخابات پارلمانی، هر کدام از اعضای کابینه اردوغان به دستور رئیس جمهور از یک حوزه انتخابیه استانی و غالباً از زادگاه های خود نماینده پارلمان شدند. ۱۶ وزیر کابینه اردوغان توانستند نماینده پارلمان شوند. مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه از حوزه انتخابیه آنتالیا، خلوصی آکار وزیر دفاع از حوزه انتخابیه قیصری، بکر بوزداغ وزیر دادگستری از شهر کردنشین شانلی اورفای ترکیه رای گرفت و حتی نورالدین نباتی وزیر اقتصاد و سلیمان سویلو وزیر کشور که به عنوان وزرای منفور و حاشیه ساز کابینه شناخته می‌شدند، موفق شدند به پارلمان راه پیدا کنند.

مصطفی دستیجی رهبر حزب ملی گرای وحدت بزرگ که به عنوان یکی از سیاستمداران حامی اردوغان شناخته می‌شود، در حوزه انتخابیه استانبول با شکست سنگینی مواجه شد و با کسب رای کم شمار سی هزار، از ورود به پارلمان بازماند. اما دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی، از زادگاه خود عثمانیه، دوباره رای گرفت و نماینده پارلمان شد. همچنین ذکریا یاپیجی اوغلو رهبر حزب اسلامی – کُردی هداپار به عنوان یکی دیگر از حامیان اردوغان از استانبول به پارلمان راه یافت و فاتح اربکان فرزند ارشد نخست وزیر فقید ترکیه نجم الدین اربکان نیز به عنوان یکی دیگر از حامیان و شرکای اردوغان، نماینده مجلس شد.

دیشب، کمال قلیچدار اوغلو نیز با سینان اوغان تماس تلفنی برقرار کرد و خواستار حمایت او شد. طبیعتاً در روزهای پیش رو، شاهد فصل جدیدی از چانه زنی‌های سیاسی خواهیم بود و باید دید تصمیم نهایی اوغان برای تداوم فعالیت سیاسی چه خواهد بود. اگر او به طرف ائتلاف ملت برود و در کنار مخالفین اردوغان بایستد، در این صورت تحولات سیاسی پیش رو در مسیر مورد انتظار مخالفین پیش خواهد رفت. اما اگر او به اردوغان بپیوندد، مخالفین شانسی برای تحقق اهداف و برنامه‌هایشان نخواهند داشت.

خبرگزاری مهر را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید